Ozon, üç oksijen atomundan oluşan oldukça reaktif bir bileşiktir. Medikal amaçlı kullanılan ozon, jeneratör içinden saf oksijen geçirilmesi ile üretilir. Oluşan gaz karışımı %95 oksijen ve %5 ozon içerir. Diş hekimliğinde ozon, antimikrobiyal, dezenfektan ve yara iyileştirici özellikleri nedeniyle kullanılmaktadır.
Sağlıklı hücreler ozon gazından korunmak için vitamin C ve vitamin E gibi antioksidanlar içerirken patojen bakterilerde antioksidan miktarı oldukça düşük orandadır. Bu durum patojen bakterileri, ozon gazının yıkıcı etkilerine karşı duyarlı konuma getirir (1). Aynı zamanda ozon kan dolaşımını hızlandırarak dokulara taşınan oksijen miktarını artırır (2).
DİŞ HEKİMLİĞİNDE OZON TERAPİSİNİN AMAÇLARI
Patojenlerin elimine edilmesi
Dolaşımın artırılması
Bağışıklık sisteminin aktive edilmesi Oksijen metabolizmasının düzenlenmesi (3)
DİŞ HEKİMLİĞİNDE OZON KULLANIMI
İyileşmenin hızlandırılması Diş eti hastalıkları
Ağız kokusu
Diş çürükleri
Çene kemiği nekrozu Ağrı yönetimi
Kanal tedavileri Hassasiyet
Plak ve biyofilm eliminasyonu Oral liken planus
Çene eklem hastalıkları
Diş beyazlatma
Diş implantı iltihabı (peri-implantitis)
Diş çürükleri
Diş çürüklerinin erken teşhisi büyük önem teşkil eder. Çünkü kavite oluşmamış başlangıç çürüklerinde, demineralize olan minenin ozon uygulaması sayesinde remineralizayonu yani yeniden yapılanması mümkündür. Rutin uygulama, remineralize ajanlarından sonra 40 saniye ozon tedavisi uygulanması şeklindedir. Mine dokusunun yeniden sertleşmesi 4-12 hafta içerisinde gerçekleşir. Bu sayede dişte kavite hazırlığına ve dolguya gerek kalmayabilmektedir.
Oral liken planus
Oral liken planus ağız mukozasını etkileyen iltihaplı bir durumdur. Lezyonlar beyaz dantel şeklinde veya kırmızı kabartılar olarak görülebildiği gibi açık yara şeklinde de olabilir. Bu hastalığın tedavisinde radyoterapi sonrası uygulanan ozon tedavisinin yara iyileşmesini artırdığı yapılan çalışmalarda gösterilmiştir.
Diş eti hastalıkları
Diş eti hastalıkları, enfeksiyon sonucu yaşanan diş kayıplarının önemli bir kaynağıdır. Aynı zamanda diş eti hastalıkları kanama, hassasiyet, şişlik, ağrı ve kapanış bozuklukları gibi sorunlara da neden olabilmektedir. Enfekte dişlerin çekimi sırasında veya peri-implantitis tedavisinde ozon, irrigasyon yani çekim soketinin temizliği için kullanılır. Aynı zamanda ozon tedavisi uygulanan hastalarda operasyon sonrası ağrının çok daha azaldığı da gözlenmektedir.
Ağız kokusu
Ağız kokusunun ana kaynağı uçucu sülfür bileşikleri oluşturan ağız içi bakterilerdir. Dişetlerindeki derin cep varlığı ise bu bakterilerin ağız ortamından uzaklaşmasını zorlaştırır. Ağız kokusunu oluşturan diğer faktörler arasında yetersiz ağız bakımı, sigara kullanımı ve mide hastalıkları sayılabilir. Ozon terapisi ile ağızdaki bakteri ve mantar sayısı azaltılarak ağız kokusunun tedavisine katkı sağlanabilir.
Çene kemiği nekrozu
Baş-boyun radyoterapisi gören veya bifosfonat kullanan hastalarda diş çekimi gibi cerrahi işlemlerden sonra çene kemiği nekrozu görülme ihtimali bulunmaktadır. Bu hastalarda cerrahi tedaviden sonra uygulanan ozon terapisi iyileşme için oldukça etkili bir yöntemdir.
Plak ve biyofilm eliminasyonu
Yapılan çalışmalar ozonun canlı bakteri sayısını azalttığını ve böylece plak birikimini engellemede yardımcı oluğunu göstermektedir (4).
Kanal tedavileri
Geleneksel kanal tedavisi uygulamalarında, kök kanalı içerisindeki kanalcık ve boşluklarda bulunan tüm bakterilere ulaşılamaz. Bu durumlarda ozon tedavisi bize etkili sonuçlar sunmaktadır (5). Ozon uygulaması sayesinde kanal tedavilerinde kök kanalındaki sinirler çıkarıldıktan sonra ortam tamamen dezenfekte edilmiş olur. Bakterilerin yanı sıra mantar ve virüslerin de ortamdan uzaklaştırılması sağlanır.
Çene eklem hastalıkları
Çene eklem hastalıklarında Ozon gazı enjeksiyonu kullanılarak ağrının hafiflemesi amaçlanır.
Diş beyazlatma
Diş beyazlatmada kullanılan çeşitli ajanlar ve yöntemler vardır. Bu yeni ajan ve yöntemler sayesinde diş beyazlatmada çok başarılı sonuçlar alınmaktadır. Ancak tetrasiklin renkleşmelerinde bu yöntemler yetersiz kalabilmektedir. Hidrojen peroksitle beraber uygulanan ozon terapisi sayesinde bu tür vakalarda daha etkili sonuç alabilmek mümkün olabilmektedir.
Diş implantı iltihabı (peri-implantitis)
Çeşitli nedenlerden dolayı implant yerleştirilmesinden sonra implant çevresinde iltihaplanma meydana gelebilir. Peri-implantitis olguları erken teşhis edilip hemen tedavi edilmelidir. Bu nedenle implant uygulamalarından sonraki kontrol randevularınız önemlidir. Peri-implantitis dediğimiz implant çevresinde herhangi bir iltihap gelişimi söz konusu olduğunda cerrahi tedaviye ek olarak ozon uygulaması yapılması, implant çevresi dekontaminasyonuna katkı sağlamaktadır (6).
Hassasiyet
Diş eti çekilmesine bağlı olarak açığa çıkan kök yüzeyleri hassasiyete neden olur. Smear tabakasıyla kaplanan açık kök yüzeyleri, iyonların dentin tübüllerine nüfuz etmesini engeller. Ozon tedavisi ile smear tabakası kaldırılır ve iyon akışı sağlanarak dentin tübülleri tıkanır. Böylece tübüllerdeki sıvı değişimi engellenerek hassasiyet problemi büyük oranda azaltılmış olur (3).
1. Khan, S., Suh, Y., Patel, S., Kaitlyn, R., Gandhi, J., Joshi, G., & Smith, N. (2019). Clinical utility of ozone therapy in dental and oral medicine. Medical Gas Research, 9(3), 163. doi:10.4103/2045-9912.266997
- Karaca, I., Ergun, G., & Ozturk, D. (2018). Is Low-level laser therapy and gaseous ozone application effective on osseointegration of immediately loaded implants? Nigerian Journal of Clinical Practice, 21(6), 703. doi:10.4103/njcp.njcp_82_17
- Manigandan T, Mangaiyarkarasi S. P, Hemalatha R, Hemalatha V. T, Murali N. P. Ozone Therapy in Dentistry. Biosci Biotech Res Asia 2012;9(2)
4.
5. Domb, W. C. (2014). Ozone Therapy in Dentistry. Interventional Neuroradiology, 20(5), 632-636. doi:10.15274/inr-2014-10083.
Nagayoshi M, Fukuizumi T, Kitamura C, Yano J, Terashita M, Nishihara T. Efficacy of ozone on survival and
permeability of oral microorganisms. Oral Microbiol Immunol. 2004;19:240–246.
6. J Periodontal Implant Sci. 2018 Jun 30;48(3):136-151. doi: 10.5051/jpis.2018.48.3.136. eCollection 2018 Jun.
